Obesite artan yağ depolanmasıyla giden sıhhat üzerine olumsuz tesirleri olan ve hayat mühletini kısaltan bir metabolik hastalıktır. Beden kitle indeksi %30’un üstünde olanlar obez, %25 ‘in üstünde olanlar ise fazla kilolu olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sıhhat Örğütü (WHO) 2015 ‘de 2.3 bilyon erişkinin fazla kilolu ve 700 milyonun ise obez olacağını açıklamıştır. 2012 de yayınlanan dünyanın obesite haritasında Türkiye de obezite %10-15 olarak gösterilmektedir.
Yetişkin erkeklerde beden yükünün %15-18’i, bayanlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25, bayanlarda ise %30’un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır. Karın etrafında biriken yağlar bedenin başka yerlerinde biriken yağlara nazaran hastalık riskini daha fazla artırmaktadır. Zira buradaki yağ hücreleri daha büyüktür ve iç organlara daha yakındır. O nedenle bel etrafı kalın olanlar basen etrafı kalın olanlara nazaran metabolik açıdan daha risklidir.
Günlük alınan enejjinin harcanan güçten fazla olması durumunda, harcanamayan güç bedende yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.
Artmış beden kitle indeksi (VKİ), metabolik sendrom, insulin direnci , bozulmuş glukoz toleransı, ateroskleroz (damar sertliği), hipertansiyon, dislipidemi (kan yağlarında bozukluk) üzere hastalıklarla ilişkilidir
Obezite ve Tip II Diyabet
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde süratle artış gösteren Tip II Diabet, obezlerde, olağan kilolulara nazaran yüzde 80 daha çok rastlanır.İnsülin direnci ve eksikliğiyle ortaya çıkan Tip II Diyabet’in görülme riski, bel/kalça oranı yüksek bireylerde ve abdominal yani organ etrafında fazla yağı olan şahıslarda daha çok artar. Kas, kara- ciğer ve pankreas dokusunda aşırı yağ depolanması, bu hücrelerin işlevlerini bozar. Bu duruma lipotoksisite denir. Bu olay, obezitede tip 2 diyabetin gelişimine neden olur.
Obezite ve hipertansiyon
Vücut tartısı ve yağ oranı yüksek olan obezlerdeki insülin direnci, kandaki insülinin çok derece artmasına neden olur. Bu durumda böbreklerden sodyumun geri emilimi artar. Tıpkı vakitte özgür radikallerle birlikte, hücre içindeki kalsiyum birikimini de artıran bu durum, obezlerdeki yüksek tansiyon, kalp hastalıklarını daha da artırır. Beden tartısındaki 1 kilogramlık düşüş, tansiyonda da 1,2-1,6 üzere bir düşüşe neden olur.
Obezite ve safra kesesi hastalıkları
20-30 yaşlarındaki obez bayanların safra keselerinde, olağan kilolu bayanlardan 6 sefer daha fazla taş oluşumu görülür. 60 yaşın üzerindeki beyaz obez bayanların üçte birinde safra hastalıkları ortaya çıkar.
Obezite ve iskelet sistemi hastalıkları
Kilo ve yağ fazlalığına bağlı olarak obezlerde; kas, bel, kalça, diz ve eklem ağrıları epeyce sık görülür. Obezitede eklemlere çok yük binmesine bağlı eklemlerin kıkırdak yüzeylerinde aşınma ve bozulmalar olur Ekseriyetle pasif bir hayat usulleri olan obezlerin, hareketsizlikten ötürü iskelet sistemleri hasar görür. Güç harcamaları da az olan obezlerin, iskelet sistemi hastalıklarından korunmak için bir yandan zayıflarken, öbür yandan fizikî aktivitelerini artırmaları gerekir. Osteoartriti olan hastaların %80 den fazlası ya kilolu ya da obezdir. Obezlerde bilhassa diz, kalça eklemlerinde ve belde kireçlenmeye (osteoartroz ve osteoartrit) ve topuk dikenine sık rastlanır. Gut hastalığı da obezite ve metabolik sendromla sıklıkla bir arada görülen ve kilo almayla berbatlaşan bir öbür eklem hastalığıdır. Kilo alma ve obezite ile birlikte olağan kilodaki bir bireye nazaran eklem meselesine rastlanma oranı 130 kat kadar artabilmektedir. Genç yaşlarda başlayan ve bilhassa uzun mühletten beri kilolu ve obez şahıslarda eklemlerde kireçlenme görülme oranı olağana nazaran 40 kat kadar artabilmektedir. Obez hastalarda artan insülin direnci, serum ürik asit düzeyini de artırır ve gut hastalığı oluşur.
Obezite ve uyku bozuklukları
Obezlerin sık yaşadığı problemlerinden birisi de uykudayken yaşadıkları teneffüs bozukluklarıdır. Bunlardan birisi olan uyku apnesinde kişi, nefesini 10 saniyeden fazla meblağ. Uyku apnesi sonraki gün, yorgun uyanmaya, performans düşüklüğüne, baş ağrısına ve ses kısıklığına yol açar.
Obezite ve infertilite
Obezitede doğurganlık negatif halde etkilenebilir. Bayanlarda obezitenin erken periyotta ortaya çıkması adet düzensizliklerine, kronik yumurtlama sorunlarına ve erişkin yaşta infertiliteye yol açar. Bayanlarda obezite düşük riskini arttırabilir ve beden kütle indeksi 30 kg/m2’yi aştığında yardımcı üreme teknolojileri ile elde edilen gebeliğin sonuçlarını çok olumsuz tesirler. Bu birliktelikte bahsedilen temel faktörler insülin fazlalığı ve insülin direnci olabilir. Obezitenin bu istenmeyen tesirleri polikistik over sendromunda özgün olarak barizdir. Erkeklerde ise obeziteye düşük testosteron seviyeleri eşlik eder, sperm kalitesi bozulur.
Was this helpful?
1 / 0
