KOLESTEROL NEDİR VE BESİNLERDE BULUNAN KOLESTREROL MİKTARLARI
Kolesterol, insan bedeninde hücre zarının ve hücreler ortası sıvının yapısında bulunan, safranın oluşumunda, D vitamininin sentezlenmesinde, erkek ve dişi cinsiyet hormonlarının üretiminde rol oynayan yağ gibisi bir unsurdur. Kıymetli bir kısmı karaciğerde sentezlenirken bir kısmı da besinlerle birlikte alınır. Hayatın devamı için gerekli olan kolesterolün besinlerle fazla ölçüde alınması durumunda kalp ve damar sıhhatinin olumsuz olarak etkilendiği bilinen bir gerçektir.
Kolesterol kanda lipoprotein ismi verilen bileşikler tarafından taşınır. Lipoproteinler ise taşıdıkları kolesterol ölçüsüne nazaran LDL-düşük yoğunluklu lipoprotein (kötü kolesterol) ve HDL-yüksek yoğunluklu lipoprotein (iyi kolesterol) olmak üzere iki kümeye ayrılır. LDL, kalp damarlarının duvarında kolesterol birikimine, beyin zarında sertleşmeye neden olur. Bunların sonucunda ise arterioskleroz (damar sertleşmesi), kalp krizi ve alzheimer hastalığı riski artar.
BAZI BESİNLERDE BULUNAN KOLESTEROL MİKTARLARI
Beyin (100 gram) 2637 mg
Böbrek (100 gram) 587 mg
Karaciğer (100 gram) 410 mg
Yumurta Sarısı ( 1 yumurtada) 213 mg
Koyun Eti (100 gram) 85 mg
Sığır Eti (100 gram) 75 mg
Tavuk ve Hindi Eti (100 gram) 70 mg
Süt (250 ml) 4 mg
Peynir (100 gram) 30 mg
Mayonez ( 1tatlı kaşığı) 10 mg
Bilhassa beslenme alışkanlıklarımızın değişmesiyle günümüzün en büyük sorunlarından biri haline gelen kolesterolden nasıl bir diyet hazırlayarak korunabiliriz?
Baklagiller, tahıllar, meyve, zerzevat ve öteki lif içeren besinlerden güçlü bir diyet kolesterol oranını düşürmeye yardımcı olur. Lifli besinler kolesterolü düşürücü tesirleri yanında laksatif tesirleri nedeniyle sindirimi de kolaylaştırmakta ve kalın barsak kanserine karşı esirgeyici bir rol üstlenmektedirler .Lifli besin içeren bir diyetle yapılan çalışmada ortalama kolesterol düzeyi 250 mg/dl olan 169 bireyden oluşan deneme kümesinin 1,5-4 ay mühletle bu diyetle beslenmesi sonucu total kolesterol düzeyinin %4-15, berbat kolesterol(LDL) oranının ise %6-20 azaldığı tespit edilmiştir.
BAZI BESİNLERDE BULUNAN LİF MİKTARLARI
Şeftali (100 gram) 5,5 mg
Buğday (100 gram) 3.5 mg
Domates (100 gram) 5.3 mg
Çilek (100 gram) 9.0 mg
Ispanak (100 gram) 2.8 mg
Mısır Unu (100 gram) 11.8 mg
Arpa (100 gram) 8.6 mg
Tarih uzunluğu daima sağlıklı hayatla gündeme gelen sarımsağın kolesterolü düşürücü, arterioskleroz riskini azaltıcı,kan basıncını düşürücü ve enfeksiyonlara karşı esirgeyici bir rol oynadığı yapılan birçok çalışma ile ortaya konmuştur. Tarihçiler, Eski Mısır’da piramitlerin imalinde çalışan çalışanların günlük sarmısak hisselerini almaksızın çalışmayı reddettiklerini bildirmektedirler. Laboratuarda hayvanlar üzerine yapılan çalışmalarda sarımsağın kansere karşı hami bir tesiri olduğu da saptanmıştır.
Amerika’da yapılan araştırmalar sonucu Niasin’in (vitamin B3) kolesterolü düşürmede ilaçlar kadar değerli bir rol oynadığı tesbit edilmiştir. Günlük 2-3 gram niasin alınmasının makûs kolesterolü %20-30 düşürdüğü,iyi kolesterol oranını ise %20-35 arttırdığı sonucuna varılmıştır. Amerikan Ulusal Kolesterol Eğitim Programı yüksek kolesterolün tedavisinde niasin’in kullanılmasını öncelikli olarak tavsiye etmektedir. Fakat doz aşımı durumlarında alerjik tepkiler, baş ağrısı, mide bulantısı, mide ekşimesi, kusma, ishal, karaciğer harabiyeti üzere yan tesirlerinin bulunduğu ve bu nedenle niasinin tabip denetiminde kullanılması gerektiği bildirilmektedir.
BAZI BESİNLERDE BULUNAN VİTAMİN B3 (NİASİN) MİKTARLARI
Domates (100 gram) 4.2 mg
Soya Fasulyesi (100 gram) 3.4 mg
Patates (100 gram) 2.0 mg
Hindi Eti (100 gram) 23 mg
Tavuk Eti (100 gram) 15 mg
Soya, buğday ve pirinç üzere bitkisel besinlerin yapısında bulunan fitosteroller bağırsaklardan kolesterol emilimini engelleyerek kan kolesterolünü düşürücü tesir gösterirler.
Kolesterolden safra asitlerinin sentezlenmesinde rol oynadığı için kolesterol düzeyini düşüren bir öbür öge da vitamin C’dir. Zerzevat ve meyveler hem vitamin C, hem de liflerden güçlü olup safra asitlerinin geri emilimini engelleyerek kolesterol düzeyini düşürür.
BAZI BESİNLERDE BULUNAN VİTAMİN C MİKTARLARI
Domates (100 gram) 44 mg
Brokoli (100 gram) 58 mg
Çilek (100 gram) 53 mg
Greyfurt Suyu (100 ml) 124 mg
Portakal Suyu (100 ml) 147 mg
Karnabahar (100 gram) 35 mg
Pirinç, yulaf kepeği, arpa üzere birtakım bitkilerde doğal olarak bulunan tokotrienoller (vitamin E gibisi bileşikler) kolestrolü düşürücü ve antioksidan tesirleri nedeniyle kalp-damar sistemi rahatsızlığı bulunan hastaların diyetlerinde kıymetli bir yer tutmalıdır.
Günlük olarak tüketilen besinlerden kolesterol pahası yüksek olanların diyette daha az ölçüde yer alması ve yukarda bahsi geçen besin unsurlarına de diyette gereğince yer verilmesi sıhhatimizi korumamıza yardımcı olacaktır.
Sağlıklı günler dileği ile…
Uzman Dr.Ali AYYILDIZ
Veteriner Doktoru – İnsan Anatomisi Uzmanı Dr.
Was this helpful?
0 / 0
