Beyin ve omurilik kollayıcı bir zarla çevrilmiştir. Burada, beyin omurilik sıvısı mevcuttur. Beyin kafatası, omurilik de omurga ile korunmaya alınmıştır. Yani beyin omurilik, etrafındaki zar ve kemik bir bütün yapı oluşturur. Beyin sapı ile beyin omuriliğe irtibat sağlar. Beyin ile omurilik ortasındaki bağlantı kafatasının ardındaki bir delikle gerçekleşmektedir. Çok genel olarak beyin ön (frontal), yan (parietal, temporal) ve art (oksipital) olarak kısımlara ayrılmıştır. Art da beyincik bedenimizin istikrar ve ahenginden sorumludur.
Beyin tümörü, hücrelerin anormalleşerek denetimsiz çoğalması ve kitle halini alması ile gelişmektedir. Sistemsiz büyüme ve gelişmesi sonucu, beyne baskı yapmaya, kafatası içinde basınç artışına ve bunun olumsuz bulgularına neden olmaktadır. Kalıtım, radyasyon, kimyasal faktörler ve etraf kirliliğinin değerli faktörler olduğu düşünülmesine karşın, nedeni tam olarak ortaya konulamamıştır.
Beyin tümörünün teşhis ve tedavisinde zorluklar olsa da; son yıllardaki süratli teknolojik gelişmelere paralel olarak bu durumda aşılmaya başlanılmıştır. En sık görülen kanser tiplerindendir. Beynin kendisinden (glial tümörler) ve etrafındaki zarında (menengiomalar) gelişmiş olanlar birincil beyin tümörleri, öbür organlardan yayılımla (metastazlar) gelişmiş olanlar ise ikincil beyin tümörü olarak kıymetlendirilmektedir. İkincil tümörler daha sık görülmektedir. Bunların dışında sonlardan gelişenler (nörinom) ve beyin damarlarından gelişenlerde ( hemangiomlar) vardır.
İyi huylu beyin tümörleri, yavaş büyüyen, tekrarlama mümkünlüğü az olan, çoğunlukla etraflarındaki dokulara yayılım gözlenmez. Etraf dokularla sonları barizdir. Bu durum tümörün cerrahisinde (çıkartılma işlemi) kolaylık sağlamaktadır. Total (tamamen) yada tama yakın çıkartılmaları büyük mümkünlük olduğu için operasyon sonrası, sonuçlarda yüz güldürücüdür. Lakin bazen uygun huylu tümörler beynin çok yaşamsal bölgelerine yerleşebilirler. Bu türlü bir durumda yerleşim özellikleri nedeni ile sonuçları güzel olmayabilir.
Kötü huylu beyin tümörleri, süratli büyüyen, etrafındaki dokulara yayılım gösteren ve ziyan veren tümörlerdir. Sonlarının net olarak ayırımı yapılamaz. Operasyonla çoğunlukla büsbütün alınamazlar. Yinede tümörün kitle tesiri azaltılmış olur. Cerrahinin hayat müddeti ve kalitesi üzerine olumlu tesiri vardır. Tekrarlama olasılıkları yüksektir. Postoperatif 5-6 aydan 5-6 yıla kadar ömür bahtı veren tipleri vardır.
Patolojik teşhislerine nazaran birtakım beyin tümörleri:
Astrositomlar; Yavaş büyürler, etraf dokulara yayılım gösterirler. Nispeten düzgün huylu olanları çoçuk ve genç yetişkinde görülme eğilimindedir. Berbat huylu tipleri ise 40-60 yaşlarında daha sık görülmektedir. Genel olarak orta yaşta görülmektedir. Erkeklerde daha sık görülmektedir. Glioblastoma Multiforme, makûs huylu astrositom olarak değerlendirilebilmektedir. En yaygın beyin tümörlerindendir. Süratli ilerleme göstermektedir. En sık 55-60 yaşlarında görülür. Epandimomalar ise çocuk ve gençlerde sık görülmektedir. Ekseriyetle uygun sonlu ve yeterli huyludurlar. Etraf dokulara yayılım gösterebilir. Radyoterapiye hassastırlar.Çoğu vakit operasyon sonrası önerilir. Oligodendrogliomlar, ekseriyetle yavaş büyür, 25-45 yaş ortasında sıklıkla görülmektedir. En sık belirtileri sara nöbetleridir. Güzel huylu değerlendirilebilirler, lakin büyüme suratları ve makus huy gelişim potansiyelleri mevcuttur.
Medullablastom en yaygın çocukluk çağı makus huylu tümörlerindendir. En sık 5 yaş civarında görülür. Erkeklerde ve art baş bölgesinde yerleşim sık görülür. Radyoterapiye yüksek hassaslık gösterir. Cerrahiyi takiben uygulanmalıdır. Menengioma, yavaş büyüyen, yeterli huylu tümörlerdir. Tam olarak çıkartılmaları ile şifa sağlanabilir. Uygun bir cerrahi teşebbüs en faal tedavi formudur. 40-50 yaşlarında bayanlarda daha sık görülmektedir. Metastatik Tümörler, öbür yapılardaki tümörlerin beyne yayılımı ile oluşur ve makûs huyludurlar. En sık akciğer kanseri, göğüs kanseri ve malign melanomadır (deri kanseri). Hastaların çoğunluğunda çoklu yayılım görülür. Bu türlü durumlarda cerrahi risklidir. Radyoterapi önerilmektedir. Cerrahi ve sonrasında uygulanan radyoterapiden en olumlu sonuçlar alınmaktadır.
Baş ağrısı, bulantı ve kusma, baş içi basıncının artmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Baş dönmesi ve sara nöbetleri de bu duruma eşlik edebilir. Bulantısız kusmalar, nabız yavaşlaması, görme bozuklukları, ruhsal değişmeler de bulunabilir.
Tümörün tuttuğu alana nazaran kuvvet kayıpları hatta felçler görülebilir. Reflekslerde ki değişikler dikkat caziptir.
Beynin bölgelerine nazaran değişik bulgular ortaya çıkmaktadır. frontal bölgede oluşan tümörler kişilik değişikliklerine; parietal bölgedekiler konuşma bozukluklarına, oksipital bölgedekiler görme bozuklukları, temporal bölgedekiler koku, işitme bozukluklarına ve daha ağır nöbetlere neden olurlar.
Baş ağrısı, sara nöbetleri, sık sık bayılmalar, kişilik değişiklikleri, şuur durumunda değişiklikler, kusma, adet düzensizliği, göğüsten süt gelmesi, görme bozukluğu(çift görme, bulanık görme, görmenin azalması vs), kollarda yahut ayaklarda uyuşukluk, kuvvetsizlik hatta felç, istikrar bozukluluğu, yüz felci, işitme kaybı, koku duyusunda azalma, konuşma bozukluğu (Konuşama zahmeti, yanlış söz telafuzu), kimi yeteneklerde (matematiksel süreçler ve el yazısı vs.) bozulma üzere bulgular ortaya çıkar. Değişik formlarda oluşan, ilaçla geçmeyen baş ağrıların da ve sara nöbeti geçirenler de dikkatli olmak ve doktora başvurmak gerekmektedir.
Beyin tümörleri tanısı, kan ve beyin-omurilik sıvısının incelenmesi, göz tabanı muayenesi ve görüntüleme metotları ile konulur. EEG ve Direkt Grafiler de kimi durumlarda teşhiste yardımcı olabilir. İleri görüntüleme metotları olarak; Serabral angiografi, Bilgisayarlı Beyin Tomografisi (BBT), Magnetik Rezonans (MR), Positron Emission Tomography (PET) ve Single Photon Emission Computerized Tomography (SPECT) kullanılmaktadır. Rutin uygulamada en sık olarak BBT ve MR kullanılmaktadır.
Tümörün büyüme suratına bağlı olarak, bazen belirtilerin ortaya çıkması ve teşhis konması ile tümörün büyümeye başlaması ortasında uzunca bir mühlet geçmiş olabilir. Erken teşhis, hastanın tedavisinin planlanması ve olumlu sonuçlara ulaşılması bakımından çok değerlidir. Gecikmiş ve büyük boyutlara ulaşmış bir tümörde tedavi zorlaşmaktadır. Hayati tehlike riski artmaktadır.
Tedavisinde, zorluklar olmasına karşın, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi formüllerinin tek başına ya da kombine kullanımı ile başarılı sonuçlara ulaşılabilmektedir. Cerrahi teşebbüsün muvaffakiyetini, tümörün histopatolojik tipi, yerleşim yeri ve büyüklüğü etkilemektedir. Beyin tümörlerinin tedavisinde mikro cerrahi uygulanmaktadır.
Was this helpful?
0 / 0
