BEL AĞRISI NEDENLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Bel ağrıları son derece yaygın sıhhat problemlerinden biridir. Baş ağrılarından sonra en fazla görülen ağrılar ortasında yer alan bel ağrıları insanların %85’inde hayatlarının bir periyodunda ortaya çıkar.
Bel omurları hareketli olmaları nedeni ile daha fazla yük taşırlar. Tıpkı vakitte bu bölgedeki omurgalar çeşitli darbelerden, yükten ve hastalıklardan daha fazla etkilenirler. Omurgaların içerisinde bir silindir üzere kat kat kılıflar içerisinde omurilik geçer. Omurgaları birbirinden disk ismi verdiğimiz içinde hayli koyu kıvamlı bir sıvı bulunan yastıkçıklar ayırır. Bu yastıkçıkların dış kısmı daha sert bir katmandan meydana gelmektedir. Yaşın ilerlemesi ve darbelerle bu yastıkçıklar yıpranmaya başlar ve dıştaki tabakanın incelmesi sonucu ağır bir yük kaldırma ve ani hareketle yırtılır ve hududun üzerine baskı yapmaya başlar. Halk ortasında bel fıtığı olarak isimlendirilen hastalık bu formda gelişmektedir.
Bel ağrısı, yalnızca bel fıtığına değil, birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Duruşun makus olması, antrenman eksikliği, çok kilo belin en büyük düşmanlarıdır. Birçok bel ağrısı insanın belini gerçek kullanmaması ile ortaya çıkar. Bunun sonucu olarak da bel kaslarının zafiyeti gelişir. Bel kaslarının zayıflığı sonucunda ağrı ortaya çıkabilir. Bunlar daima yapılan belli aktiviteler örneğin; eğilme, kalkma, oturma yahut ağır kaldırmak üzere nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Birebir biçimde bir spor aktivitesinde yahut trafik kazası sırasında da çok tansiyon meydana gelebilir. Bunun sonucu olarak disklerde bir yırtılma olabilir. Yeniden birtakım yapısal bozukluklar sonucu örneğin; doğumsal bozukluklar, omurganın skolyoz ismi verilen eğrilikleri, yada omurgadaki bir eklemin öne yahut geriye kayık olması (listezis) çok şiddetli bel ağrılarına yol açabilir. Batın organlarındaki birtakım bozukluklar sonucunda tekrar bele yansıyan ağrılar ortaya çıkabilir. Bayanlara çeşitli jinekolojik sıkıntılarda da tekrar bel ağrısı görülebilir. Yeniden batın ve jinekolojik organların kanserleri bele ağrı biçiminde yansıyabilir. Bu yüzden bel ağrılı hastanın çok detaylı ve önemli bir biçimde incelenmesi gerekir. Bu noktada tabibin kıymeti büyüktür. Gerçek teşhis fakat doktorun incelemesi, fizik muayene, çeşitli laboratuvar ve görüntüleme usulleri ile konur. Burada doktorun detaylı biçimde ağrınızın ne vakit başladığı, nasıl başladığı, hangi bölgeye yayıldığı sorularıyla durumu araştırması gerekir. Detaylı bir fizik muayene ve görüntüleme ile teşhisin konması mümkün olur. Bel ağrılarında bu formda teşhis konmayıp geçiştirildiği takdirde daha sonra tedavisi imkansız durumlar ortaya çıkabilir.
Bel Ağrısı Nedenleri
Faset Sendromu
Faset sendromu bel ağrısının sık nedenleri ortasındadır. Faset eklemleri, omurgamızı oluşturan her omurun birbirine tutunmasını sağlayan, her omur kemiğinde sağda ve solda ikişer adet bulunan küçük eklemlerdir. Omurganın hareketliliğinde büyük kıymeti olan bu eklemlerin yapısı yaşa, travmalara bağlı olarak bozulabilir ve önemli bel ağrılarına sebep olabilir. Faset sendromuna bağlı bel ağrıları bilhassa geriye gerçek yaslanmakla ve yana dönmekle şiddetlenir. Bu tip ağrılar faset eklem enjeksiyonu ve faset eklem denervasyonu üzere girişimsel prosedürlerle denetim altına alınabilir.
Faset eklemlere ilişkin hudutlar kasların hareketini sağlamamakta, yalnızca ağrı sinyallerini beyefendisine taşımaktadır. Faset eklem denervasyonu bu sonların iletisinin engellenmesidir. Bunu gerçekleştirmek için kullanılan en çağdaş prosedür, sona denetimli ısı uygulanması temeline dayanan ”radyofrekans termokoagülasyon”dur. Uygulanan bu girişimsel sistemler tedavinin yalnızca bir kısmını oluştururlar. En az bunlar kadar değerli olan bir diğer nokta hastalara tedavi sonrası bel eğitimi verilmesidir. Burada emel, tedavi sonrası yapılması gereken idman programı ve bedene hakikat davranmak için yapılması ve kaçınılması gereken davranışların öğretilmesidir. Lakin bu biçimde sağlıklı bir omurgaya sahip olmak mümkün olur.
Spondilolistezis
Halk ortasında bel kayması olarak da bilinen spondilolistezis, omurganın bel bölgesinde meydana gelir ve buradaki bir omurun kendinden evvel gelen omurdan daha ileriye itilmesi kelam bahsidir. Genelde şiddetli bel ağrısı, bir yahut iki bacağa yayılan ağrı ile karakterizedir. Önemli kaymalarda hastada nörolojik kayıplar olabilir. Ağrı ekseriyetle oturup kalkarken daha şiddetlidir, hareketle artar.
Bu tip hastalarda şayet nörolojik kayıp varsa operasyon gerekmektedir. Şayet nörolojik kayıp yoksa epidural steroid enjeksiyonu, faset hudut blokları uygulanabilir.
Başarısız Bel Cerrahisi (Failed Back Surgery) Sendromu
Başarısız bel cerrahi sendromu, bel fıtığı nedeniyle cerrahi operasyon yapılan, lakin ameliyattan sonra şikayetlerinde düzelme olmayan ya da yeni ağrı şikayetleri ortaya çıkan hastaları tanımlamak için kullanılan bir tabirdir.
Ameliyatın başarısızlığa uğramasının nedenine nazaran, yapılacak tedavi çok çeşitlidir. Başarısız bel cerrahi sendromunun kimi nedenleri; Operasyon bölgesindeki hudut etrafında nedbe dokusu oluşumu üzere cerrahiye bağlı değişiklikler, Operasyon bölgesindeki diskin yine fıtıklaşması, bir öbür diskin fıtıklaşarak birebir ya da emsal şikayetlere yol açması ve operasyonun yanlış düzeye ya da başarısız formda uygulanması olabilir.
Başarısız bel cerrahi sendromunun tedavisinde epidural steroid enjeksiyonu faydalı olabilir; daha güzeli cerrahi uygulanan alana direkt olarak ilaç uygulanmasını sağlayan transforaminal steroid enjeksiyonu uygulanabilir. Şayet ameliyat sonrası çekilen kontrastlı MR’da operasyon yerinde hudut etrafında oluşmuş olan ve hududa baskı uygulayarak şikayetlere yol açan yapışıklıklar tespit edilmişse, bu dokuların eritilmesi emeliyle epidural lizis süreci uygulanır. Çeşitli tedavi formüllerine karşın ağrı şikayeti devam eden hastanın tekrar bir beyin cerrahı tarafından kıymetlendirilmesi uygun olur. Ameliyat endikasyonu olmayan hastalara omuriliğe pil uygulaması, opioid ilaç tedavisi üzere uygulamalar gerekebilir.
Bel Fıtığı (Lomber Disk Hernisi)
Omurga insan bedenini ayakta tutarak bedenin yükünü taşır. Gövdenin her istikamete hareketini sağlar. İçindeki kanal yapısıyla omuriliği korur. Omurganın bel kısmı beş adet omur ve diskten oluşur.
Vücut yükünü en çok taşıyan burasıdır. Hasebiyle buradaki diskler daha kolay yıpranır. Disk ortada çekirdek ve bunu koruyan kapsülden oluşur. Rastgele bir zorlamayla hami kısım yırtılıp, çekirdek geriye kanala yanlışsız fıtıklaşırsa buradan bacaklara giden hudutlara basarak bu sonların çalışmasını mahzurlar ve sonuçta belde ve bacakta ağrı, uyuşukluk, kuvvetsizlik oluşabilir. Sağlıklı yetişkinlerin %20-30’unda bel fıtığı görülebilir. Lakin her bel fıtığı ağrıya neden olmaz.
Bilhassa çok kilolu şahıslar, ağır işte çalışanlar bel fıtığı gelişmesi bakımından daha fazla risk altındadır.
Bel Fıtığının Belirtileri
Beldeki hududun bası altında bulunduğunun ve fıtığın en sık görülen bulgusu olan bacak ağrısı tek yahut çift taraflı olabilir. Ek olarak bası altındaki hududun dağıldığı alanda uyuşukluk, karıncalanma, yanma üzere belirtiler de bu ağrıya eşlik edebilir. Şayet, idrar ve büyük tuvaleti yapmayı sağlayan sonlar bası altında kalmışsa idrar ve büyük tuvaleti yapamama ve hissetmeme üzere önemli belirtiler de ortaya çıkabilir.
Bel fıtığı teşhisinde fizik muayene en değerli yeri tutmaktadır. Bilhassa bası altında bulunan sona yönelik olarak muayenede öncelikle bel hareketleri, sırt üstü yatan hastada düz bacak kaldırma testi, ve germe testi uygulanır. Bu testler esnasında bacaktaki ağrı şiddetlenir. Hudutların dağıldığı alandaki duyu ve karşı taraf birebir alan duyusu karşılaştırılarak uyuşukluk olup olmadığına bakılır. Motor güç kaybı için ayak bileği ve ayak baş parmaklarının hareketleri karşılaştırılır.
Muayene sonucu sonun bel bölgesinde bası altında kaldığı kararına varılırsa direkt grafi, manyetik rezonans görüntüleme, myelografi üzere görüntüleme yollarıyla teşhis konulur.
Tedavi
Bel fıtığı tanısı konmuş hastaların %80’i ameliyat yapılmadan tedavi edilebilmektedir. Bel fıtığının değişik biçimlerde tedavileri vardır. Bel fıtığının tedavisinden evvel hastanın çok detaylı olarak kıymetlendirilmesi ve ona nazaran tedaviye alınması gereklidir. Şayet hastada genel bir his kaybı ve his kaybının yanı sıra idrar tutamama veya dışkı tutamama üzere durmalar varsa derhal cerrahi müdahale gerekir. Bunun dışında ise ilaçlarla başlayarak yatak istirahati, fizik tedavi sistemleri, bel bölgesine yapılan çeşitli enjeksiyon teknikleri ve cerrahi formüllere kadar geniş bir tedavi algoritması vardır. Hangi tedavinin uygulanacağı hastanın durumuna, hastalığın evresine, daha evvel uygulanan tedavi tekniklerinin başarısına yahut başarısızlığına nazaran farklılık gösterebilir.
Bel fıtığında tıp dışında çeşitli metotlar uygulandığı da bilinmektedir. Bel çektirmek biçiminde genel bir isimle tanımlanabilecek olan bu formüller tabip tarafından bile son derece titizlikle ve dikkatle uygulanması gerekmesine karşın ne yazık ki yüzeysel uygulanan tekniklerdir. Bunun sonucunda yanlış bir çekme sonucunda omurilikten çıkan sonların omurlar ortasına sıkışması sonucunda hem hudutlarda hem de direkt omurilikte tahribat meydana gelmesi mümkündür. Bu tahribat sonucunda hastada felç dahil bir çok bozukluk ortaya çıkabilir. Öteki bir değerli konu her bel ağrısı daha evvel de belirtildiği üzere bel fıtığına bağlı değildir. Bu bölgedeki kaslardan ve hudutlardan güçlü olan yapı içerisinde hastalarda daha evvel kelamı edilen birçok nedene bağlı olarak ağrı ortaya çıkabilir. Bu ağrıların da ayırıcı teşhisini lakin bir tabip yapabilir. Doktorun uygulamadığı bir metot ise yanlış olur.
Son yıllarda bel ağrılarının tedavisinde fizik tedavi ve beyin cerrahisi usullerinin yanı sıra çok tesirli olabilecek çeşitli yeni tedavi yolları de geliştirilmiştir. Bu metotlar içerisinde sonların direkt doğruya baskı altında kaldığı bölgelerin iğneyle girilerek o bölgedeki baskıyı kaldırabilecek ilaçların verilmesi, katater ismi verilen ince sondalarla tekrar birebir bölgeye girilerek uygulanan makul prosedürler epey başarılı sonuçlar vermektedir. Tekrar birçok kere bel fıtığı ameliyat olmuş hastalarda başarısız bel hastaları ismi verilen durumda son on yıl içerisinde uygulanan tekniklerden bir tanesi en kıymetlisi tahminen de omurilik pilleridir. Bu bölgeye yerleştirilen elektrotlar aracılığı ile yapılan ihtarlar hastalarda son derece tesirli sonuçlar verebilmektedir.
Was this helpful?
0 / 0
