Hastalar nasıl uyutulur?
Hastalar ameliyathaneye geldiğinde anestezi tabibi tarafından karşılanır, sedyeden ameliyat masasına ameliyat takımı tarafından anestezi hekiminin yardımıyla alınırlar. Bundan sonra anestezi hekimi hastaya tansiyon aletini, kalp monitörünün elektrodlarını ve puls oksimetre (kandaki oksijeni ölçer) aygıtının parmak ucu kablosunu bağlar. Bunlar ameliyat boyunca hastanın yaşamsal işlevlerinin yakından izlenebilmesini sağlar. Gerekirse anestezi başlamadan evvel 3-5 dakika mühletle maskeyle oksijen verilebilir. Bundan sonra sırasıyla ağrılı uyaranları azaltacak, anestezi denen özel uyku halini oluşturacak ve kas gevşemesi sağlayacak ilaçları damar yoluyla hastaya uygular. Daha sonra anestezist tarafından hastanın nefes borusuna yerleştirilen bir tüp sayesinde hastaya oksijenle karıştırılmış olarak anestezik gazlar verilir. Bu gazlar verildiği sürece anestezi devam eder, kesildikten kısa bir mühlet sonra anestezi sonlanmış olur ve hasta uyanır. Bu süreç içerisinde anestezi hekimi daima hastanın başındadır ve ameliyatın seyri ile ilgili gerekli tedavileri yapar.
Anestezist sizi “uyuttuktan” sonra başınızdan ayrılır mı?
Anestezi verilen hastalar hiç bir halde ameliyathanede yalnız bırakılmaz. Hastaların bir kısmı anestezi hekiminin kendisini “uyuttuktan” sonra diğer bir işi kalmadığını, ameliyathaneden ayrıldığını zannedebilir. Fakat ameliyat öncesi yapılan muayenesinde pek sağlıklı bulunan hastalarda bile yaşamsal işlevlerde beklenmedik değişiklikler olabilir. Bu nedenle anestezi hekiminiz daima yanınızda ve sizin tek koruyucunuzdur.
Uyku ve anestezi birebir şey midir?
Genel anestezi günlük konuşmalarda “uyumak” olarak isimlendirilir. Genel anestezi uygulandığı vakit şuur kaybolur, hasta uyur. Ancak bu olağan bir uyku değildir. Şuur kaybolmuş ve bedenin birçok organlarının işlemesi de değişmiştir. Bu durumda, anestezist bedenin işlemesi değişen organlarını denetim eder ve bunlar için gerekli tedavileri yapar. “Narkoz” daha eski periyotlardan gelen bir tabirdir; “derin uyku” halini belirtir. Bazen anestezi sözünün yerine kullanılsa da anesteziyi eksik olarak tanım eder, bu nedenle anestezistlerce pek sevilmez.
Ameliyatın ortasında uyanmak diye bir şey var mıdır?
Modern anestezi tekniklerinin şimdi yaygın kullanıma girmediği devirlerde bazen bu durum ile karşılaşılabiliyordu. Günümüzdeki teknikler ve denetimi kolay ilaçlar sayesinde epeyce nadir olarak rastlanan bu durumdur. Ameliyat mühletince hep yanınızda bulunacak olan anestezi hekiminiz çağdaş izleme usulleri ile uyku derinliğinizi saptayarak bu türlü bir duruma müsaade vermeyecektir.
Anestezi müddeti en çok ne kadardır ?
Anestezi birkaç dakika yahut saatlerce sürebilir. Bu ameliyatın tipine ve seyrine bağlıdır, ameliyatın ne kadar sürmesi gerekiyorsa, anestezi de kesintisiz olarak o kadar sürdürülür.
Hangi hastalar anestezi alamaz ?
Günümüzdeki geliştirilmiş anestezi ilaçları, anestezi teknikleri ve hastaların yaşamsal işlevlerini izlemeye yarayan aygıtlar ve ameliyat sonrası ağır bakım üniteleri sayesinde daha evvelce anestezi verilemeyen hastaların artık itimatla her türlü ameliyatı olabilmeleri mümkündür. Kalp hastalığı, uzun mühletten beri devam etmekte olan böbrek hastalığı ve ağır akciğer hastalığı olan hastaların da ameliyat geçirip düzgünleşme bahtı var. Daha da ötesi bu hastalar mevcut bu hastalıklara yönelik ameliyatlarını rahatlıkla olabiliyorlar.
Bu cins hastalığı olan hastasını muayene eden anestezi tabibi, yapacağı tetkiklerle hastalığın derecesini saptayıp, ameliyat öncesi yapılacak tedaviyle hastalığın belirtilerinin azaltılması için gayret sarf eder, şayet gerek duyarsa ilgili kısımlardan görüş ister. Bütün bu gayretin maksadı sizin için en az tehlike yaratacak uygun anestezi ilaç ve tekniğini seçmektir. Bütün bu çalışmalar sonucu uygun şartlarda her hasta inançla anestezi alabilir.
Ameliyat mühletince yaşamsal bulgularınızı kim, nasıl izler?
Daha evvel de belirtildiği üzere ameliyat mühletince yaşamsal bulguları izlemek anestezi hekiminin en temel vazifesidir. Ameliyattan evvel hastaya takılan uygun kontaklar sayesinde hastanın kalp atımları, dokularına ulaşan oksijen yoğunluğu ve kan basıncı devamlı olarak izlenir. Gelişmiş anestezi aygıtları sayesinde anestezi verilmeye başlandıktan sonra yerleştirilen irtibatlarla beden ısısı, nefesle alıp verdiği karbon dioksit, anestetik gazlar ve oksijen ölçüsü ve hatta anestezi derinliği devamlı olarak ölçülmekte ve kaydedilmektedir.
Bölgesel yahut lokal anestezi uygulandığında hasta ameliyatı seyreder mi?
Kesinlikle hayır, bölgesel anestezi uygulandığında, damardan kimi sakinleştirici ilaçlar verilerek hastalarda uykuya emsal bir hal oluşturulabilir. Bu formda rahatlayan hasta ameliyathanedeki faaliyetlerden ve konuşmalardan etkilenmez ve ameliyatın rahatsızlık verebilecek kısımlarını hafif uykuda geçirir. Kimi hastalar bölgesel anestezinin tesirleri düzgünce yerleşince ve ağrı duymadıklarını fark edince uyumak istemeyebilirler. Hastalar isterse ameliyat mühletince anestezistleriyle konuşarak vakit geçirebilirler. Tüm ameliyatlarda bir siper yerleştirildiğinden zati hastanın ameliyat bölgesini görmesi olanaksızdır.
Ameliyata niye aç gelmek lazım?
Anestezi verilecek hastaların midesi boş olmalıdır. Hasta anestezi altındayken, dolu midede bulunan besinler ve asitli mide sıvısı yemek borusundan geri gelerek, nefes borusuna kaçabilir. Bu da istenmeyen bir durumdur ve hayati tehlikeye neden olabilir.
Yetişkin hastalara ameliyat öncesi gece 24.00’ten itibaren katı besin almamalıdır, ameliyat öğlenden sonra ise sabah 06.00 da iki dilim ekmek yahut 4 bisküvi ile istenilen sıvı ile alabilirler. Ameliyattan 2 saat öncesine kadar berrak sıvı (su, şekerli su, çay, ıhlamur, berrak meyve suları) alabilirler (süt, gazlı içecekler, çorba hariç). İlaçlar ameliyattan 1 saat öncesine kadar bir yudum su ile içilebilir.
Bazı annelerin az ölçü bir şeyler yemenin çocuklara ziyan vermeyeceğini, onları doyurmayacağını düşünerek, tabibinin müsaadesi olmadan ameliyattan evvel bebeklerini beslemeleri yahut emzirmeleri sakıncalı bir durumdur.
Çocuklarda aşağıdaki tabloya uyulmalıdır:
Yaş | Süt- Katı gıda | Süre | Berrak sıvı miktarı |
6 aydan küçük | Berrak sıvı Anne sütü Formüle süt (mama) | 2 saat 3 saat 4 saat | 20 ml/kg |
6 ay – 5 yıl | Berrak sıvı Formüle süt (mama) Püre ve çorbalar Katı gıdalar | 3 saat 4 saat 4 saat 6 saat | 10 ml/kg |
5 yaş ve üzeri | Berrak sıvı Püre ve çorbalar Katı gıdalar | 3 saat 4 saat 8 saat | 10 ml/kg |
Ameliyattan evvel neden serum takarlar?
Ameliyattan evvel damara yerleştirilen plastik bir kanül yardımı ile hastaya serum takılır. Bu damar yoluyla verilen ilaçlar kısa müddet içinde hastanın şuurunun kaybolmasını ve anestezinin başlamasını sağlar. Ameliyattan evvel ve ameliyat sırasında hastanın sıvı ve elektrolit ihtiyacı bu damar yolu ile karşılanır. Tekrar bu damar yolundan, ameliyat sırasında yaşamsal bulgularda oluşabilecek değişiklikleri denetim altına almaya yarayacak ve tedavi edecek ilaçlar enjekte edilir. Elhasıl ameliyattan evvel açılan damar yolu hastayı hayata bağlayan en değerli araçlardan biridir. Ameliyattan sonra da damar yolundan ağrı kesiciler, kusma ve bulantıyı önleyecek ilaçlar ve hasta ağızdan besin alabilecek hale gelene kadar sıvı verilir. Damardaki bu plastik kanül muhtaçlık sona erdiğinde çıkartılarak iptal edilir.
Anesteziye karşı alerji olabilir mi?
Sadece anestezikler değil, bütün ilaçlar alerjiye neden olabilir. Lakin birkaçı dışında anestezi ilaçlarına alerji seçkin rastlanır. Alerjik tepkiler ilacın verildiği bölgede, bazen damar boyunca kızarıklık, birtakım hastalarda ürtiker biçiminde döküntüler, çok daha seçkin olarak da ani tansiyon düşmesi, nefes almada zorluk ve çarpıntı biçiminde olabilir. Anestezi öncesi yapılan alerji testlerinin bilimsel kıymeti yoktur. Anestezi hekiminiz her türlü alerjik tepkiye müdahale konusunda eğitimli ve tecrübelidir ve ameliyathane şartları bu türlü durumların tedavisi için en uygun ortamdır.
Anestezi sırasında dişler ziyan görebilir mi?
Anestezi tabibine ağzınızda takma diş, protezinizi tutan tek bir yahut birkaç diş yahut sallanmakta olan rastgele bir diş olduğunu ameliyattan evvel söylemenizde büyük fayda vardır. Genellikte çıkabilen protezler ameliyathaneye gelmeden evvel çıkarılır. Anestezist, nefes borunuza tüp yerleştirirken kısmi protezi tutmaya yarayan tek dişin ziyan görmemesi için gayret sarf eder. Lakin rastgele bir fonksiyonu olmayan ve sallanan dişlerin ameliyattan evvel çekilmesinde fayda vardır. Zira bunlar ne kadar dikkat edilse de anestezi sırasında yerinden çıkabilir. Olağan kaideler altında sağlam dişler ziyan görmezler.
Sigara içenlerde risk nedir?
Anestezi tabibi hastanın sigara tiryakisi olmasından hoşlanmaz. Sigara içen hastalar anestezi sırasında ve bilhassa anestezi sonrasında uyanma devrinde birtakım sıkıntılar yaşar ve anestezistlerine de yaşatırlar, lakin bu yaşananları kendileri pek hatırlamadığı için ameliyattan sonraki yaşantılarında da sigara içmeye devam ederler .
Eğer sigara içiyorsanız bir an evvel bundan vazgeçmeniz en doğrusudur, zira sigaranın yıllardır yapmış olduğu tahribatın uygunlaşması bıraktıktan sonra uzun vakit alır. Ameliyattan birkaç gün evvel sigarayı bırakmış olmanın ne size, ne de anestezistinize rastgele bir yararı yoktur. Kendinize ve anestezi hekiminize yapacağınız en büyük kötülük ise ameliyattan birkaç saat evvel sigara içip ameliyathaneye gelmektir.
Ameliyat sonrasında boğaz ağrısı neden olur?
Ameliyat sonunda anestetik gazlar kapatılır ve hastanın yavaş yavaş uyanması beklenir. Hastanın yaşamsal refkeksleri geri döndükten sonra, nefes yollarındaki tüp çekilir ve hastanın kendi kendine soluması sağlanır. Ameliyat sırasında büyük faydası olan bu tüp kimi hastalarda nefes borusunda bir ölçü tahriş yapabilir. Ameliyattan sonra hastanın boğazında hissettiği ağrı, gıcık ve yutkunma zorluğu bunun nedeni olup geçicidir. Son yıllarda geliştirilmiş olan özel hususlardan yapılmış yumuşak tüpler bunu en az seviyeye indirmiştir.
Ameliyat sonrası bulantı-kusma neden olur ?
Bazı ameliyatlarda cerrahi uyaranlar ameliyat sonrası bulantı ve kusmaya yol açabilirler. Çocuklarda şaşılık ameliyatlarından sonra, yetişkinde karın ameliyatlarından sonra kusma ve bulantı öteki ameliyatlara nazaran daha sık olarak ortaya çıkar. Son yıllarda geliştirilmiş olan anestezi ilaçlarının bu tesirleri son derece azaltılmıştır, hatta birtakım anestezi ilaçlarının bulantı-kusmayı önleyici tesirleri vardır.Bulantı-kusmayı önleyen pek çok ilaç bulunmaktadır, anesteziden uyanmadan evvel bu ilaçlar damardan verilerek bu sorun önlenebilir.
Ameliyat sonrasında ağrı çekmek yazgı midir?
Günümüzde ameliyat sonrası çok ağrı çekmek artık baht değildir. Ameliyat sonrası çekilen ağrının pek çok ziyanlı tesirlerinin olduğu artık kanıtlanmıştır. Hastaların, anestezi ilaçlarının tesirlerinden büsbütün kurtulup yaşamsal işlevlerinin istikrara kavuşması için bir müddet bekletildikleri “derlenme bölümünde” ağrı kesiciler uygulanarak ağrı hafifletilmeye çalışılır. Hastanın şuuru büsbütün açılınca “Hasta Denetimli Analjezi” uygulamasına geçilir. Bu uygulama bir aygıt yardımı ile yapılır. Aygıt hastaya düşük dozda ağrı kesiciyi daima olarak verirken, ağrısı olduğunda hastanın bir düğmeye basarak kendisine serumun gittiği damar yolundan ek bir ölçü ağrı kesici vermesine imkan tanır. Bu ölçünün hudutları da aygıtın programlanması ile evvelce belirlenmiştir. Burada emel en düşük dozda ilaç kullanarak hastanın ağrısını dindirmek ve konforunu sağlamaktır.
Ameliyat sonrası ağrınız için verilen morfin ziyanlı mıdır?
Kesinlikle değildir, şiddetli ağrı devam ettiği sürece uygun dozda morfin verilen hastalar morfinman olmaz. Ameliyattan sonra ağrısı azalan hasta kısa müddette ayağa kalkıp dolaşabileceği ve daha rahat nefes alıp verebileceği için güzelleşme hızlanır. 24-48 saat sonra ağrının şiddeti azalınca morfin yerine öteki ağrı kesicilerle ağrı tedavisine devam edilir.
Evvelce ilaç bağımlısı olup tedavi görmüş olan hastaların durumu farklıdır.
Her ameliyatta kan verilir mi?
Hayır, fakat çok gerektiğinde ameliyat olan hastaya kan verilir, günümüzde kan vermenin hudutları daha da daraltılmıştır. Ameliyatta kan verilmesi, ameliyattaki kanama ölçüsü, hastanın ameliyat öncesi kan kıymetleri ve hastanın yaşı ile kalp işlevleri ile ilgilidir.
Was this helpful?
0 / 0
