Ne hoştur dört gözle beklediğiniz bir haberin gelmesi, ağrının dinmesi. Yıllar sonra bir gün bir yerde çocukluğunuzda annenizin sizin için yaptığı kurabiyelere rastlamak. Yağmurdan sonra açan güneş, buz üzere sokaktan sıcacık meskene girmek, yorgunluktan bitmişken yatağa uzanmak, tuttuğunuz ekibin ezeli rakibini yenmesi, sabahları kızarmış ekmek kokusuyla uyanmak, bir doktor muhayenehanesinin kapısından şüpheleri dağıtmış olarak sevinçle çıkmak, ne hoştur. Ve ne hoştur arkadaşlarınızdan, sevdiklerinizden alacağınız sıcacık bir merhaba. Hepinize merhaba diyerek başlamak istiyorum. Beni buraya davet eden tertip komitesine, Tümata kümesine ve kıymetli liderim Oruç Bey’e ve başka tüm iştirakçilere çok teşekkür ediyorum. Bilhassa Verres’in bu hoş çok enstanteneli şahane sunuşundan sonra, ben sizi biraz daha katı şeylerle karşılaştıracağım. Ağrı deyince ne yapıyoruz, ağrı nedir evvel oradan başlayacağım, daha sonra biz ağrıda neler yapıyoruz onu ortaya koymaya çalışacağım.
Bakın Abdin Dino acıyı çizerken bu türlü bir karikatür ile karşılaştırıyor bizi. Ve otuz beş yaşında jinekolojik kanserden kaybettiğim bir yakınım Sultan Çakıcı kendi dizeleriyle: “Korkuyorum geceleri uyumaktan / hayal kurmaktan, hayal görmekten / niyetlerimi söylemekten, acı çekmekten korkuyorum” diyor. “Gülmekten korkuyorum, ağlamaktan, korkuyorum / daima bu kaygılarımla yaşamaktan…” Sultan’ı genç yaşta kaybettik ancak dizeleri hala benim konuşmalarımı süslüyor ve her şeyin bir ağrı olduğunu, doğumun ağrı olduğunu, hastalığın ağrı olduğunu, yaşlılık ağrı, vefat ağrı, sevdiğinden ayrılmak ağrı, nefretin bile ağrı olduğunu, Buda bu dizelerle ortaya koyuyor. Ve hakikaten ağrıdan ağırının ağrı ile yaşamak olduğunu söylüyor. Sonuçta Hipokrat, “ağrı dindirmek ilah sanatıdır, zira mevtten bile daha korkunçtur” diyor ağrı. Onun için biz algologlar ağrıyı dindirdiğimiz vakit bir an için tanrısallaştığımızı düşünebiliyoruz. Bu bir megolomani değil. Zira dünyada milyonlarca insan, bilhassa kanser ve kanser dışı nedenlerle hem orta hem şiddetli ağrı tecrübesi yaşamaya hala devam ediyor. Ve bugün baş ağrıları, bel ağrıları, boyun ağrıları, diş çürüklerine bağlı ağrılar, diz ağrıları, hepimizin günlük ömürde karşılaştığı şeyler.
Türkiye’de yapılan bir çalışmada Türkiye’nin ağrı haritası çıkarılmış. Yedi bölgede dört bin kişinin iştirakiyle gerçekleştirilen bir araştırmada ağrı çeşitlerinin bölgelere, cinsiyete, yaşlara nazaran dağılımı ortaya konmuş. Hayat standartları ve toplumsal durumları incelenmiş. Doğu Anadolu bölgesi hala en çok ağrı çeken bölge olarak ortaya konmuş. Ve Türklerin yüzde 69’u yani 48 milyon kişinin hala ağrı ile yaşadığı ve en çok da baş ağrısı ile karşılaşıldığı görülmüş. Bayanlar erkeklere nazaran daha çok ağrı hissediyor ve Türkiye nüfusunun yüzde 10’unun hala ağrıdan ötürü cinsel alakaya giremediği ortaya konmuş. Ve ağrı yaşayanların yüzde 85’inin ilaca başvurduğu ve en sık kullanılan ağrı kesici ilacın da aspirin olduğu ortaya konmuş. Ağrıya maruz kalanların teşhis ve tedavide en az üç doktor değiştirdiği yani doktor doktor dolaştıkları ortaya konmuş. Bugün tekrar bu kronik ağrı çekenlerin %50’sinin kendini yorgun hissettiği, %11’inin yürüyemediği, %10’unun ağrılardan ötürü cinsel alaka yaşayamadığı ve %36’sının tüm parasını harcamaya hazır olduğunu, yani “doktor kurtar beni bundan, bütün param sizin olsun!” diye söyledikleri, yapılan çalışmalarda ve %55’inin de hala vefatı bile düşündüğü, yani intahara değindiği ortaya konmuş.
Kendi üniversitemizde, Gazi Üniversitesi’nde yaptığımız bir çalışma, bir günlük ağrı anketi yaptık, şu an hastanede yatan hastalar üzerinde yaptığımız çalışmalarda, otuz sekiz kısımda 511 hasta çalışmaya alındı. İstirahatte bile ağrı skorlarının yüksek olduğu, yani %71 üzere, ve bunların hala ağrı nedeniyle de uykusuzluk yaşadıkları, hastane koşullarında yataklarında bile ağrı çektikleri ortaya kondu. Hasebiyle ağrı genel manada organizmanın bio-psiko-sosyal istikrar ve ahenginin bozulduğunun bir göstergesidir. Burada dikkatinizi çekmek istiyorum, bio-psiko-sosyal. Hem biyolojik, hem ruhsal hem de toplumsal faktörleri ekarte edemiyoruz. Lakin ağrı her vakit şahsa özel, bireyden bireye büyük farklılıklar gösteriyor; cinsiyet, lisan, din, ırk, sosyo kültürel etraf, ağrı eşiğini önemli derecede etkiliyor. Lakin değerli olan tabipler tarafından ağrının gerçek olarak ele alınması gerektiği. Objektif bir bulgu bulamasak bile çabucak senin ağrın ruhsaldır diye sınıflandırmamak gerektiğini vurgulamak istiyorum. Bugün insanoğlunun tahminen de en çok karşılaştığı belirtiler ortasında yer alan ağrının artık yalnız bir bulgu değil bugün bir hastalık olarak ele alınması gerektiğini söylüyorum.
Ağrıyı mutlaka önemsenmesi gereken bir şikayet olarak ele alacağız lakin kronik ağrıyı da bir hastalık olarak görmek durumundayız. Zira her yıl bilhassa kronik ağrıya bağlı olarak 700 milyon iş günü kaybı ve 60 milyar dolar ziyan meydana geldiğini yapılan çalışmalar ortaya koymuş. Ve bugün Avrupa Ağrı Federasyonu, Avrupa ağrıya karşı, ağrı dindirilmesi bir sıhhat hakkıdır halinde deklerasyon yayınlamış. Bugün Avrupa’daki bu durumun Türkiye’de de yansımaları gördüm. Türkiye ağrı derneği çalışmalarını başlattı. Avrupa ağrı derneği ile ortak çalışmalarımız var ve şu anda da Avrupa ağrı derneğinin başkanı bir Türk. Bunu söylerken de çok gururla söylüyorum. Serdar hocamız.
Ama gerçeklere baktığımızda hala duvarlarda bel fıtığı tedavi edilir diye telefon numaraları verilen yerlerimiz var. Münasebetiyle sahiden insanımızı ele aldığımızda denize düşenin yılana sarıldığını hepimiz biliyoruz. Onun için ağrı tedavisinin gerekli bir şey olduğu, kronik ağrının başlı başına bir hastalık olduğu ve genel olarak tıp içerisinde birçok kısmın bu hastalıkla ilgili olduğunu, tek bir kısım tarafından değil, gerektiğinde bir takım tarafından çok taraflı olarak ele alınması gerektiğini burada vurgulamak istiyorum. Tedavinin bir grup işi olduğu, bu takımda cerrahi kısımların, psikiyatrinin, fizik tedavinin, nörolojinin, algolojinin kıymetli olduğunu, hasta eğitiminin ve psikoterapinin yadsınamayacağını, ilaç tedavisi ile fizikî tedavi usulleriyle, hudut bloklarıyla, eklem içi enjeksiyonlarıyla, radyo frekans prosedürleriyle ya da cerrahi formüllerle ağrının tedavi edilebileceğini belirtmek istiyorum. Ve hasebiyle bugün tıpta artık algoloji bilim kolları kuruldu ve şu an ülkemizde 22 üniversitede algoloji bilim kolu var, eğitim hastanelerimizde algoloji bilim kolları var ve bununla uğraşan ağrı uzmanları şu anda bakanlık kabul etti, ağrı uzmanları olarak bizler ve bizlerden sonra genç jenerasyonları yetiştirmek için uğraşan hocalarımız değerlidir. Bu sayede de artık ağrının mukadderat olmaktan çıktığını söylemek istiyorum.
Algolojik yaklaşımlarla tedavi ettiğimiz ağrılara bir göz attığımızda kanser ağrıları başta olmak üzere, boyun ağrıları, omuz kol ağrıları, bel ağrıları, nöropatik ağrılar, nedeni belirlenmeyen ağrılar, baş ağrıları, yüz ağrıları, sırt ağrıları, damar sistemine bağlı ve travma sonrası ağrılar yani genel manada her türlü ağrı algoloji bilim kolları tarafından tedavi edilebilmekte. Bunun için hastanın detaylı olarak kıymetlendirilmesi kıymetli, hastayı en az yarım saat dinlemek ve muayene etmek zorundasınız. Daha sonra tedavi oral, analjezik tedaviler, ağrı kesici ilaçlar, girişimsel sistemler bunlar Tetik Nokta Enjeksiyonu, hudut blokları, somatik ya da sempatik hudut blokları, ağrının yerine nazaran. Gerektiğinde diskin içine girilerek yapılan diskektomi metotları ya da epidural bölgeye steroid enjeksiyonları ya da Epidural Lizis dediğimiz üç kez dört kez bel ameliyatı olup da hali hazırda yapışıklıklarla belim ağrıyor bacağım ağrıyor diye doktor doktor dolaşan hastaları ele aldığımızda bunlara yapılan epidural liziz formüllerini vurgulamak durumundayız. Faset eklem enjeksiyonları, bilhassa bel ağrılı hastalarda her beli ağrıyan hastanın bel fıtığı olmadığı, kesinlikle onların fasetlerinin yeterli tetkik edilmesi gerektiğini belirtmek istiyorum. Doğal ki kalça eklem ağrıları ve radyo frekans, termal radyasyon uygulamaları bu uygulamaların bir oburu. Değerli olan grup şuuruyla ele alınacak, çok daha kısa müddette böylelikle ağrının dindirilmesi, hem vakit hem de maddi kayba uğramamızı engelleyecektir.
Doğru vakitte hakikat yerde olmak yani gerçek teşhis ve tedavi kelam konusu olunca olağan bu bir reklam Gazi Üniversitesi Tıp Algoloji kısmı diyoruz lakin şu anda 22 üniversitede algoloji bilim kolları kuruldu ve bu tedaviler mümkün. Bu türlü küçücük bir odada başladık bu işe, 1984 yılında ancak bugün artık üç tane yataklı çağdaş sistemle ve takımla, en azından üç tane hekimle, hemşireyle, bir çalışanla, bir paklık hizmetinde çalışan işçiyle bu hizmeti vermekteyiz. Ve ameliyathane şartlarında, röntgen altında skope altında, steril kaidelerde bu hizmetler verilebilmekte. Biraz evvel değinmiştim, Avrupa devir başkanlığına Serdar Aydın hocanın seçilmesiyle, artık ülkemizde de dünyada yapıldığı üzere memleketler arası toplantılar düzenlenmekte, ağrıyla ilgili. En son 2008’ de yaptık, 2009’da da önümüzdeki devirlerde bu toplantılar yapılacaktır.
Ağrı deyince Nöropatik ve nosiseptif ağrıyı düzgün ayırt etmek lazım. Nosiseptif ağrı dokudaki bozulmayla ortaya çıkarken, ki bunlar yanma, karıncalanma, ısıya hassasiyet, elektrik çarpması halinde kendini gösteren ağrılardır, daha çok diyabet hastalarında, zona sonrası, herpes sonrası hastalarda, karpel tünel üzere, hatta bel fıtıklarının bile nöropatik bir ağrı olduğu biçiminde artık son çalışmalar ortaya konmakta. İşte kronik ağrı bu türlü yakıcı üslupta, batıcı usulde, elektrik çarpar üslupta gelen ağrılarla karşılaştığımızda hakikaten kendimizi çok berbat hissettiğimiz günlerin ortaya çıktığı yakındır. Fakat değerli olan akut ağrının güzel tedavi edilmesinin gerekliliğidir. Şayet akut ağrı vaktinde düzgün tedavi edilmezse kronikleşebilir. Onun için küçük üzere görünen sıkıntılar vakit içinde büyüyebiliri hiç unutmamak lazım.
Buradan şunu söylemek istiyorum, nöropatik ağrı haline gelip de diyabetik nöropati inmeler, stroklar, Postherpetik nevralji, kanser ağrıları, Karpal tünel sendromu üzere ağrıların toplumda görülme sıklığının yüksek olduğunu söylemek istiyorum. Onun için de akut devirde tedavi edilirse o vakit kronikleşmez, ağrı, uyku ve anksiyete ortasındaki bu bağ, yani bu kısır döngü vaktinde kesilirse hasta kronik ağrılı hale geçmeyecektir.
Sağlık hizmetlerinde en kıymetli vazifelerden birisidir ağrı tedavisi. Ve bugün ağrı denetimi sistemleri ilaçlarla, non invaziv teknikler dediğimiz fizikî tıp formülleriyle ,psikolojik tekniklerle ve invaziv usullerle, girişimsel metotlarla, gerektiğinde cerrahi formüllerle, daha sonra da tamamlayıcı prosedürleri de burada, bugün konuşulduğu üzere yadsımadan, atmadan bir kenara, bir arada tedavi prosedürleri ortasında saymak durumundayız.
Önemli olan hakikaten ağrının yetersiz tedavi edildiğini bilmek. Bu gerçeği bilerek hareket etmek durumundayız, yoksa ağrıyı geçirmek için hastayı öldürmek gerekmediğini biliyoruz. Bir hastanın ağrısını ortadan kaldırmak için yüksek dozda morfin vererek ağrıyı kesebilirim lakin hastayı öldürmeye gerek yoktur. Morfini kullanacağım yer, uygun doz, uygun yer. Bugün analjezikler dünya sıhhat teşkilatı tarafından kullanım prensipleri çerçevesinde kullanılıyor. Yani ağrının semptomatik denetimini sağlıyor, analjezik tesirler arttırılıyor ve yan tesirler aza indiriliyor. Bunları kullanırken günlük ömür kalitesini arttırmak, istirahatte, harekette ve uykuda ağrısızlığı sağlamak, bilhassa kanser hastaları için, asıl değerli olan bu. Hem istirahatte, hem harekette ve uykuda ağrısızlığı sağlamak.
Bunun için analjezikleri yani ağrı kesicileri öncelikle oral yoldan yani ağız yolundan kullanıyoruz, tercih ediyoruz. Düzeldiği vakit aralıklar ile ve ağrı başlamadan önce veriyoruz. Şu anda günde altı kere ağrı kesici alan hastam var, günde üç kere ağrı kesici alan hastam var, bir tane ağrı kesici alan hastam var. Değerli olan hastanın ağrısına nazaran, sistemli aralıklarla ağrı başlamadan ilacı vermek; yoksa gerek halinde uygulama hali yanlış. Onun için ağrı başlamadan vermek durumundayız. Ameliyattan sonra ağrısı olan bir hastanın ağrı çekeceği kesinken, bilinirken tutup da ona benim ağrım var dediği vakit ağrı kesici vermek yanlışsız bir formül değil. Biz anestesizstler bunu ameliyat sonrası ağrılarda zati yapıyoruz.
Hasta denetimli aneljezi yolları, hastanın eline bir aygıt veriyoruz, bir düğmeye basıyor, kendi ağrısını kesiyor. Bunu artık kronik ağrılara uygulamaya başladık.
Dolayısıyla basamak tedavisi, dünya sıhhat örgütünün ortaya koyduğu basamak tedavisi, ağrı, giderek artan ağrı, öncelikle kolay analjeziklerle başlamak daha sonra zayıf opoidler dediğimiz morfine misal ilaçlarla devam etmek daha sonra da en kuvvetli opoidler yani morfin kümesi ilaçları en dorukta, merdivenin üst taraflarında hastaya vermek.
Ve bugün bilhassa kanser ağrıları, ağrı merkezlerinde %95’e varan oranda tedavi ve denetim altına alınabilmekte. Sahiden kanser ağrıları için söylüyorum gereğince tedavi edilmediği vakit %69 hastada intihar nedeni, bunu yapılan çalışmalar ortaya koymuş. Onun için tedavi edilmediği vakit günlük ömür aktivitesini, duygusal hayatını, motivasyonunu, aile ve yakınlarıyla etkileşim ve irtibatını yani ömür kalitesine değerli bir tesir yaptığını bilerek bunu kesinlikle tedavi etmek zorundayız. En zirvede de ablatif yollar, yani ilaçlarla tedavi ettik, öbür yolları uyguladık ve en dorukta de sonları yok etme, artık büsbütün sonları duyarsızlaştırma uyguladığımız öteki usuller. Buna biraz sonra slaytlarla geleceğim. Ve bilhassa kanser hastalarında yeniden morfin pompaları dediğimiz, omurgaya yerleştirilen ince sondalar ve pompalar aracılığı ile hastanın istediği dozda morfini kendi kendine alabileceği özel aygıtlarla hasta ağrısını denetim altına alır. Ve morfin nitekim bildiğiniz üzere, opoid, morfin gibisi ve doğal bir sentetik birebir vakitte yani haşhaştan elde edilen, bugün altın standart olarak kullandığımız bir ilaç olarak karşımıza çıkıyor. Lakin zayıf tesirli ya da güçlü tesirli ilaçlar olarak karşımıza çıktığı vakit örneğin aşağıda gördüğünüz üzere bir bant, bedene yapıştırıyorsunuz, plaster, bu bant üç gün hastanın bedeninde kalarak, kana belirli oranda ilacı salgılayarak hastanın ağrısını denetim altına alabilmekte. Hasta kendi kendine bu bantı söküyor, çıkararak, üç gün ortayla bu bantı değiştirerek ağrısını denetim edebiliyor. Lakin bu bantı yapıştırırken bu türlü gördüğünüz üzere bedenin her tarafına onlarca yapıştırmak formunda değil. Bu uygulama gerçek bir uygulama olmadığını göstermek için.
Morfinle ilgili bir grup söylentiler var. Morfin bağımlılık yapar, tolerans gelişir, teneffüs depresyonu yapar, devamlı analjezik kondisyon yapar biçimindeki artık hurafe diyebileceğimiz şeyler. Şayet morfini uygun yerde ve uygun dozda kullanırsanız sorun yok. Ancak bağımlılık var mı evet bağımlılık kelam konusu, hiç ilaç kullanmayan hastalar için, bakın on binde bir oranında az olarak gösterildiği, bağımlılık olduğu ortaya çıkmıştır. Tabipler hala korkuyorlar morfin yazmaktan yani tabipler şu anda morfin reçete etmekten hali hazırda korkuyor ve çekiniyorlar. Alışılmış hastalar da korkuyorlar, hastalar da korkuyor bundan. Fakat sonuçta dehşetin hiç yararı yok, değerli olan hekimle hastanın yeterli irtibat kuruyor ve birbirlerinin lisanından, ortak lisandan yeterli anlıyorlarsa sorunu bu formda çözmek mümkün.
İnvazif usuller dedik yani nöroablatif metotlar, nöro modulatif dediğim metotlar, ameliyathane koşullarında yapılan yollar neler biraz da onlara bakıcağız. Radyo frekans uygulamaları demiştim, nöroablasyon prosedürleri.
Tabi şöyle düşünün lütfen, bir bel ağrılı hasta her türlü doktor bugün bel ağrısını tedavi ediyor. Burada gördüğünüz üzere, pratisyen doktorlar, aile doktorlar, nörologlar, romatrologlar, fizik tedavi uzmanları, beyin cerrahları, ortopedistler, akupunkturcular, fizyoterapistler, masaj terapistleri, herkes tedavi eder. Lakin bel ağrılı bir hasta hastaneden içeri girdiği vakit, adımını attığı vakit şayet fizik tedavi uzmanı yakalarsa fizik tedavi uyguluyor, cerrah yakalarsa ameliyat ediyor, ben yakalarsam iğne batırıyorum. O vakit öyleyse bu türlü bir metodun hakikat olmadığını, hepimizin ortak lisanı konuşma zorunluluğunu ortaya koymak durumundayız. Yani bu işin bir sırası var, bir silsilesi, merdiven sistemi var, o sistemi uygulamak zorundayız. Onun için öncelikle invasif olmayan sistemlerle, fizik tedavi formülleriyle, ilaçlarla, masajla, düzeliyorsa bu çok hoş. Düzelmiyorsa ben tekrar formüllerimi uygulayacağım, benim yollarımdan yarar bulmuyorsa cerrahi endikasyonlar varsa cerrah ameliyat edecek. Hasebiyle idrar kaçırması olmadan, büyük abdest kaçırması olmadan, önemli derecede ayağı felç olup düşmeden bel fıtığından kimse ameliyat olmamalı diye söylenebilir.
İşte faset denervasyon, burada gördüğünüz üzere bir köpek modeli, köpeğin gözüne şayet iğnemi batırırsam, skope altında, ameliyathane şartlarında, röntgen altında. Ya da üç sefer beyin ameliyatı geçiriyor aşağıdaki hastada görüyorsunuz siz de burada ve radyokop unsurların nasıl dağıldığı gözüküyor, dört tane, beş tane çivileri var bu hastaya uygun kateterleri yerleştirerek, gerektiğinde morfin pompalarını intratekal ve epidural yerleştirerek, kolay bir cerrahi müdahale, bir santimetrelik bir insizyonla bu işi yapmak mümkün, morfin pompasını yerleştirerek, bunlar ameliyathane şartlarında steril şartlarda ve hastayı önemli derecede narkoz vermeden, uyutmadan yapabiliyoruz.
Böyle bir pompa yerleştirdiğiniz vakit hastanın ağrısını denetim altına almak mümkün. Kanser ağrılarında bilhassa sempatik blokların çok önemli yeri var, bir baş boyun kanserinde yüz ağrıları olan bir hasta stellat ganglion blokajı; burada gördünüz boynunun yan tarafından bir iğne batırarak radyo frekans uygulayarak, ya da bir mide pankreas bağırsak kanserinde Çölyak ganglion blokajı, midesinin çabucak yan tarafından, sırttan ya da önden girilerek bir iğneyle yapılır, ya da bir kuyruk sokumu, bir rektum, bir jinekolojik kanserde walter ganglionu, ya da kuyruk sokumu yoluna iğne ile girerek yeniden röntgen altında görerek denetim altına almak mümkün. Baş bölgesinde trigeminal nevralji. Önemli sorun, yüz ağrısı, yemek yiyemiyor, dişini fırçalayamıyor, rüzgardan bile rahatsız olan bir hasta, yüzünde şimşek çakar şekilde ağrıyla geldiği vakit bir radyo frekans uygulaması gördüğünüz üzere gözünün çabucak altında, çenenin yan tarafında bir iğne ile girip sonu bulup, röntgen altında görerek o hududu ortadan kaldırmak. Ya da bir boyun ağrısında faset denervasyon yapmak, omuz ağrılı bir hastada Supraskapular hudut Pulse RF uygulaması yapmak denenebilir, yeniden hepsi mümkün.
Bir ayak ağrılı hastada Morton kisti olan bir hastada yeniden radyo frekans uygulamasıyla o kistin ağrısını ortadan kaldırabiliriz.
Vertebroplasti omurganın çöktüğü, kemiğin çöktüğü durumlarda bir çimento yerleştirmek ki bugün gerek beyin cerrahları, gerek ortopedistler, gerek bizler uygulayabiliyoruz. Ya da bir pasha kateterle elektrik uyarıs vererek ağrısını denetim altına alabiliyoruz.
Dolayısıyla körlerin file baktığı üzere olaya bakarsak kelam konusu olan olaylar önemli derecede büyür, biri zürafa der, biri balina der, biri yılan der, biri hipopotam der körler fakat hasta, yani fil, ben neyim diye düşünmemeli hiç.
Dolayısıyla bunların ötesinde tamamlayıcı tıp teknikleri olduğunu, bir nöral terapinin artık nöral terapistler tarafından uygulandığını, her türlü şurada gördüğünüz ağrılarda. Tonsilin yani bademciğin iki tarafında alt üst kutuplardan lokal anestezi vererek ya da başında belirli noktalara elinde muhakkak noktalara, kalçasında ya da belinde belirli noktalara, omzunda belirli noktalara lokal anestezi enjeksiyonları, küçük küçük iğneler yaparak hastanın ağrısının denetim altına alınabileceğini belirtmek istiyorum.
Bir öbür şey aktüel olan, bugünlerde televizyonlarda çok sık görüyorsunuz, ozon terapisi. Ozon, medikal ozon, oksijenle ozonun karışımından ibaret. Bugün bilimsel olarak kanıtlanmış ve fazla sayılarda bilimsel yazılar çıkmaya başladı. Biz daha çok her türlü burada gördüğünüz üzere, güzelleşmeyen yaralarda bilhassa, alerjik ya da astım hastalarında, bağırsak hastalarında kolit ya da spastik kolon olan hastalarda, ya da multiple skeleroz hastalarında uygulanabildiği üzere, kronik ağrıda ve tüm ağrı tedavisinde ozonu nerede kullanıyoruz da âlâ gelir sorunuza tahminen karşılık olacak. Ozon intestinal yani patlamış olan diskin içerisine verilebildiği üzere burada görüldüğü üzere diz ağrılarında diz eklemi içerisine ozon enjekte ediliyor ve bununla ilgili çalışma benim yaptığım 97 hastanın 68 tanesi şu anda orta derecenin üstünde yani 7’nin üstünün ağrı skoru olan ve %70 üzere bir muvaffakiyet elde ettiğim bir hastalık. Görüldüğü üzere kolay bir enfeksiyon lokal anestezi ile temizlenip yalnızca bir iğnenin batması dizine hastanın hiçbir ağrı duymadan beş seanslık bir uygulamanın sonunda %70’in üzerinde bir düzgünlük elde ettik.
Peki müzik terapi ile ne yaptık? Gazi üniversitesinde ağrıları müzikle dindiriyorlar diye hürriyet gazetesinde çıkan bir haber. Müzik terapi sonrasında hastaların ağrı skalasında manalı bir azalma kaydettik. Burada gördüğünüz ağrı skalaları azaldığını gösteren ve müzik terapi sonrası acth üzere, kortizol üzere ağrıyı gösteren hormonlarında azalma ortaya koyduğunu bu çalışmayla gösterdik. Fakat bu çalışmanın şu anda denek sayısı az olduğu için yani önemli derecede bir bilimsel mecmuada yayınlama durumu hala olmadı. Bu çalışma hala devam ediyor, şayet bu çalışmanın denek sayısını arttırırsak inşallah yayınlayacağız.
Evet ben inanıyorum ki büyük insan dinlemesini bilendir diyip inşallah beni bu türlü dinlediğinizi düşünüyorum, Atatürk’ün bu köylüyü vatandaşı dinlediği üzere ve bugün nitekim ülkemizin geldiği noktada ülkemiz için bizim için ölen milyonlarca şehide olan borcumuzu hiç unutmadan hayatımızın devam ettiğini düşünüyorum ve size teşekkür ediyorum.
Gazi Üniversitesi, Algoloji Anabilim Kolu Lideri. Ankara
Was this helpful?
0 / 0
