Ağrı nedir?
Ağrı, tabibe müracaatın en sık nedenlerinden biridir. Ağrı sıklıkla bir hasar sonrası yaşanır. Alarm misyonu olan akut ağrı, bizleri hasardan ve hastalıktan haberdar eder, medikal tıbbi yardım almaya zorlayarak güzelleşme sürecine katkıda bulunur, hatta tecrübelerimizle muhtemel tehlikelerden korur.
Son yıllarda Ağrı Teorisinde Devrim olarak sunulan görüşe nazaran, beyinde ağrı ile ilgili yapılar vardır ve nöromatriks ismi verilen bu yapılar birbirleri ile yakın ilgi içindedirler. Bedenin idrakini ve ağrı hissedilmesini sağlayan hudutlardan oluşan bu yapılar network üzere işlemektedirler. Nöromatriks denilen bu network beyinde evvelden genetik olarak yapılanmış olup daha sonra hayat sırasında geçmiş tecrübelerle, tasalarla, ve en kıymetlisi gerilim ile şekillenmekte ve duyusal, zihinsel ve ruhsal boyutları ile idrak edilmektedir. Bilgi en son olarak da omuriliğe ulaşmaktadır.
2. Kronik ağrı nedir?
Kronik ağrı, organik bir lezyon olsun yahut olmasın hudut biyolojisini değiştirmekte, fizikî ve duygusal bozukluğa neden olarak ömür kalitesini düşürmekte, iş yapabilirliği engelleyerek işlevi bozmaktadır. Organizmada hiçbir misyonu olmayan kronik ağrı kişiyi olağan hayattan alıkoymakta, tedavisi de doktoru zorlamaktadır. Bilhassa organize olmayan tedavi uğraşları hastane kullanımını artırarak sosyo- ekonomik yük getirmektedir.
3. Kronik ağrı neden olur?
İlk medeniyetlerde bir büyü, bela, şeytan, berbat ruh olarak yorumlanan kronik ağrının neden ve nasıl oluştuğu, hudut fizyolojisindeki son 20-30 yıldaki ilerlemelerle gizemi biraz olsun aralanmasına karşın günümüze kadar hala tam manasıyla anlaşılmış değildir. Yalnızca kronik ağrının oluşması değil, ağrı hassasiyeti, ağrıya yatkınlık, tesirli olduğunu bildiğimiz kimi tedavilerin tesir sistemleri ve tedavilere verilen yanıtın herkesde farklı olması üzere temel katogorilerde de anlayamadıklarımız bulunmaktadır,
4. Kronik ağrılar nedensiz olabilir mi?
Bu gün için genetik yatkınlığın kronik ağrıda kıymetli hisse sahibi (%60) olduğu, duyu sistemindeki patolojik değişimlerin bağışıklık sistemi tarafından düzenlendiği ve bu iki sistem ortasında karşılıklı etkileşmenin olduğu bilinmektedir. Bu bilgiler ışığında ağrı oluşumunda çevresel ve spinal seviyesi yeterli bilmemize rağmen, beyinde ne olup bittiği hakkında bilgimiz sınırlıdır
5. Nöropatik ağrı nedir?
Nöropatik ağrı, çevresel yahut merkezi hudut sisteminin bir kısmının zedelenmesi, işlevin bozulması yahut uyarılabilirliğinin değişmesi ile ilgili bir ağrıdır. Nöropatik ağrı hasardan yahut oluşan hasarın şiddetinden bağımsız olarak devam edebilir ve hatta haftalar, aylar, yıllar içinde şiddetlenebilir. Bu durum doku hasarına bağlı ağrıdan çok farklıdır zira doku hasarına bağlı ağrı uyaran ortadan kalktıktan sonra süratle düzelir.
Nöropatik ağrı, tıp dünyasının da çok bilmediği bir ağrı cinsidir. Çok çeşitli hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkması ve altta yatan sistemlerin çokluğu nöropatik ağrı teşhis ve tedavisinin şiddetli olmasına neden olmaktadır.
6. Nöropatik ağrı belirtileri?
Yanma, elektrik çarpması, karıncalanma, bıçak saplanması üzere bir ağrı bize hudut hasarına bağlı ağrıyı hatırlatmalıdır. Nöropatik ağrı, en çok diyabet ve zona hastalığında ortaya çıkar. Bunun yanı sıra bel ve boyun fıtığı, hudut sıkışması üzere rahatsızlıklar da bu ağrıya neden olur. Hastaların % 79’unda ağrı yoğunluğu orta yahut şiddetlidir” dedi. Nöropatik ağrının, uyku ve konsantrasyon bozukluğu, depresyon, iştahsızlık üzere sorunlarını de beraberinde getirmektedir.
7. Nöropatik a ağrı nasıl tedavi edilir?
Nöropatik ağrı tedavisi zordur zira birçok analjezik yanıcı-batıcı ve çakıcı nitelikte olan bu ağrıları dindirmede yetersiz kalabilir. Olağanda analjezik olarak sınıflandırılmayan bu nedenle de sekonder analjezik olarak isimlendirilen kimi ilaç kümeleri nöropatik ağrı tedavisinde kullanılabilir. Nöropatik ağrıdan birden fazla düzenek sorumlu olduğundan tedavide çoğunlukla çoklu ilaç tedavisi önerilmektedir. Depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar bu kronik ağrıyla baş etmeyi kolaylaştırdığından nöropatik ağrı tedavisinde birinci sıra ilaç olarak kullanılırlar. Epilepsi tedavisinde kullanılan antikonvülzanlar ise bilhassa elektrik çarpar biçimde ağrı ön planda ise tercih edilirler.
8. Ağrı kesiciler kronik ve nöropatik ağrılarda işe fayda mı?
Dünya Sıhhat Örgütü’nün önerdiği basamak prensibine uyularak kronik ağrıları tedavi etmek %80-90 oranında mümkün. Hafif ağrılarda kolay analjezik olarak nitelendirdiğimiz parasetamol ve gibisi ilaçlar kâfi olabilmektedir. Ağrı orta şiddette ise zayıf opioid olarak tanımladığımız kodein ve tramadol eklenebilir. Çok şiddetli ağrılarda ise morfin üzere kuvvetli opioid ilaçlar gündeme gelmektedir. Nöropatik ağrı tedavisinde ise sekonder analjezik olarak nitelendirdiğimiz antidepresanlar ve antikonvülzanlar ön sırada kullanılmalıdır.
9. Sizce Türkiye’de beşerler en çok hangi ağrılardan şikayet ediyor?
Ağrı kliniklerine başvuran hastaların % 40’ı kanser ağrısından, % 60’ı ise kronik kanser dışı
ağrıdan yakınmaktadırlar. Kronik kanser dışı ağrıdan yakınanların büyük bir çoğunluğu ise belağrısıvebaşağrısıdır.
10. Ağrılar ruhsal meselelere yol açabilir mi?
Kronik ağrı yani uzun müddetli inatçı ağrı, organik bir lezyon olsun yahut olmasın, fizikî ve emosyonel disfonksiyona neden olarak hayat kalitesini düşürmekte, iş yapabilirliği engelleyerek işlevi bozmaktadır. Bu nedenle hem yaşlı hem de geç ağrılı hastada bu inatçı ağrının yarattığı kısır döngü ile depresyon görülebilmektedir. Ayrıyeten hassas yapılı ve gerilime maruz şahıslarda de hafif ağrı yakınması daha şiddetli hissedilebilmektedir. Sonuçta hem depresyon ağrıya hem de ağrı depresyona yol açabilmektedir.
Was this helpful?
0 / 0
